Kaixo lagunok!!
Sarrera hau pixka bat ezberdina izango da, euskal mitologiako Tartaloren ipuina erakutsiko dizuet baina bideo bati esker.
Espero dut zuen gustukoa izatea !
Eskerrik asko eta hurreno astean ikusko gara.
2015(e)ko abenduaren 29(a), asteartea
2015(e)ko abenduaren 22(a), asteartea
MARI DOMINGI
kaixo guztioi!Azken egunean Olentzerori buruz hitz egin genuen Gabonak zirela eta. Baina ez al zenekiten Olentzero emazte bat duela?Hainbat lekutan , Olentzero opariak eman beharrean bere emazteak banatzen ditu, Mari Domingi alegia.
Mari Domingi euskal abesti tradizional batean ageri den emakumea da. Azken urteotan, Olentzeroren ekitaldietan gizonezko pertsonaia horrek duen protagonismoa emakumezko batekin orekatzeko asmoz, Mari Domingiri haren emazte edo neska-lagunaren rolean sartu dute hainbat ekitalditan. Hainbatek kritikatu egin du emakumeari bigarren mailako rola ematearren tradizioa horrela aldatzea.
Espero dut Olentzero zein Mari Domingi izanda opari pilo bat jasotzea!
Eskerrik asko! Hurrengo asterarte
2015(e)ko abenduaren 15(a), asteartea
OLENTZERO
Kaixo lagunok !
Gabonak direla eta gaur sarrera berezia izango dugu, ADI !
Bera Olentzero da, Olentzero Euskal Herrian Eguberria eta Jesus Nazaretekoaren jaiotza iragartzen dituen euskal mitologiaren eta folklorearen eta pertsonaia da.
Toki batzuetako kondairen arabera, azken jentila ere bada. Olentzeroren antzinako jatorria paganoa da ordea,
neguko solstizioko ospakizunetako pertsonaia, non urte zaharraren amaiera eta urte edo
eguzki berriaren etorrera ospatzen diren. Tradiziozko ospakizunean, urte
zaharra irudikatzeko, Olentzero itxurako panpinak ikazkin zikin, arlote, edale eta jatun bat irudikatzen du eta kalez kale eta etxez etxe eramaten dute andetan haur eta gazteek, eskea eginez. Beste batzuetan, ordea, Olentzero moduan mozorrotutako gazte
bat da lagun-taldearekin batera doana, eskea eginez betiere. Toki
batzuetan kondaira eta abestietan bakarrik aipaturiko pertsonaia izan
da. Gehienetan Gabon gauean , abenduaren 24an, ospatzen da Olentzero. Egun, mundu zabaleko
Bizarzuriren antzeko ordezko pertsonaia bilakatu eta, hark bezala, haurren gutunak
jaso eta opariak banatzen ditu, askotan pertsonaia bizi moduan. Sekularizazioari jarraiki, kristau izaera ere galdu du; aldi berean, ordea,Euskal Herrian eguberrietako pertsonaia nagusia izaten jarraitu du euskal identitatearen ikur garrantzitsu moduan.
Gabonak direla eta gaur sarrera berezia izango dugu, ADI !
Bera Olentzero da, Olentzero Euskal Herrian Eguberria eta Jesus Nazaretekoaren jaiotza iragartzen dituen euskal mitologiaren eta folklorearen eta pertsonaia da.
2015(e)ko abenduaren 8(a), asteartea
BASAJAUN
Egunon lagunok!
Gure herriko mitologiarekin jarraitzeko,gaur gure basoen zaintzailea nor den erakustiko dizuet, espero dut zuen gustukoa izatea!
Gipuzkoako Ataunen, Zerainen eta Oihartzunen aipatzen da, besteak beste.
Bere
izenak dioen bezala, ‘basoko jauna, jaun basatia’ dugu jeinu ezagun
hau. Basoaren sakonean edo leku garaietan dauden haitzuloetan bizi da
Basajauna. Pertsonaia honek gizon handi eta izugarri baten itxura du.
Gorputza ilez estalia du, adatsa belaunetaraino iristen zaio, eta
aurpegia, bularrak eta sabela ia guztiz tapatzen
dizkio. Oinetako bat gizakienaren modukoa da, eta bestea oinatz borobil batez osatua dago.
Jeinu hau basoaren eta naturaren zaindaria da. Artaldeen babeslea da, bereziki. Horregatik, ekaitza datorrenean, Basajaunak orroa botatzen du artzainak ohartarazteko. Orroari esker, artzainek garaiz jartzen dituzte beren artaldeak babesean. Otsoengandik ere babesten du artaldea.
Batzuetan, jeinu ikaragarria eta gaiztoa balitz bezala ere agertzen zaigu.. Lanbide guzti horien maisu da.
Eskerrik asko beste aste bat !
Zuen iruzkinen zain !
Gure herriko mitologiarekin jarraitzeko,gaur gure basoen zaintzailea nor den erakustiko dizuet, espero dut zuen gustukoa izatea!
Gipuzkoako Ataunen, Zerainen eta Oihartzunen aipatzen da, besteak beste.
Bere
izenak dioen bezala, ‘basoko jauna, jaun basatia’ dugu jeinu ezagun
hau. Basoaren sakonean edo leku garaietan dauden haitzuloetan bizi da
Basajauna. Pertsonaia honek gizon handi eta izugarri baten itxura du.
Gorputza ilez estalia du, adatsa belaunetaraino iristen zaio, eta
aurpegia, bularrak eta sabela ia guztiz tapatzen dizkio. Oinetako bat gizakienaren modukoa da, eta bestea oinatz borobil batez osatua dago.
Jeinu hau basoaren eta naturaren zaindaria da. Artaldeen babeslea da, bereziki. Horregatik, ekaitza datorrenean, Basajaunak orroa botatzen du artzainak ohartarazteko. Orroari esker, artzainek garaiz jartzen dituzte beren artaldeak babesean. Otsoengandik ere babesten du artaldea.
Batzuetan, jeinu ikaragarria eta gaiztoa balitz bezala ere agertzen zaigu.. Lanbide guzti horien maisu da.
Eskerrik asko beste aste bat !
Zuen iruzkinen zain !
2015(e)ko azaroaren 24(a), asteartea
LAMIAK
Kaixo guztioi!!
Beste aste baten hemen gaude, gaurko saioan , lamiak azaldu eta erakustiko ditut.
Beste izan batuzekin ere ezagutzen ditugu, esaterako, lamiña, lamin edo lamiña.
Jeinu honek emakume eder baten itxura du gorputzaren erditik gora,
eta hankak oiloarenak, ahatearenak, nahiz ahuntzarenak bezalakoak ditu.
Aldiz, kosta aldean, gorputz erditik behera arrain tankera hartzen dute.
Lamien zereginen artean honako hauek zeuden: artilea haritu;
trikuharriak, etxeak eta elizak eraiki; eta arropak garbitu. Baina asko
atsegin du urrezko orrazi batekin bere adats ederra orraztea, erreka
bazter edo urmahel batean. Haitzuloetan edo erreka putzuetan nahiz
urmaeletan bizi ohi da.
Gizonei eskatzen zien ogiari, urdaiari eta sagardoari esker elikatzen ziren, edota bere deboziozkoek eskainitako ogi, gatzatu eta esneari esker. Esan ohi da Lamiak ‘ezetza’ zela medio bizi zirela. Alegia, nekazariak zergak ordaintzerakoan, iruzurra eginez, zeuzkan lurrak baino gutxiago aitortzen bazituen, bere esanetan ez zeuzkan lur horiengatik Lamiak kobratzen omen zituen aitortu gabeko zergak. Iruzurraren kontrako eta zintzotasunaren aldeko jeinu legez ere agertzen zaigu, beraz.
Lamien eta gizon gazteen arteko maitemintzeak ere agertzen zaizkigu, haren edertasunak liluratuta uzten baitu gazteren bat, zenbaitetan.
Beste aste baten hemen gaude, gaurko saioan , lamiak azaldu eta erakustiko ditut.
Beste izan batuzekin ere ezagutzen ditugu, esaterako, lamiña, lamin edo lamiña.
Jeinu honek emakume eder baten itxura du gorputzaren erditik gora,
eta hankak oiloarenak, ahatearenak, nahiz ahuntzarenak bezalakoak ditu.
Aldiz, kosta aldean, gorputz erditik behera arrain tankera hartzen dute.
Lamien zereginen artean honako hauek zeuden: artilea haritu;
trikuharriak, etxeak eta elizak eraiki; eta arropak garbitu. Baina asko
atsegin du urrezko orrazi batekin bere adats ederra orraztea, erreka
bazter edo urmahel batean. Haitzuloetan edo erreka putzuetan nahiz
urmaeletan bizi ohi da.Gizonei eskatzen zien ogiari, urdaiari eta sagardoari esker elikatzen ziren, edota bere deboziozkoek eskainitako ogi, gatzatu eta esneari esker. Esan ohi da Lamiak ‘ezetza’ zela medio bizi zirela. Alegia, nekazariak zergak ordaintzerakoan, iruzurra eginez, zeuzkan lurrak baino gutxiago aitortzen bazituen, bere esanetan ez zeuzkan lur horiengatik Lamiak kobratzen omen zituen aitortu gabeko zergak. Iruzurraren kontrako eta zintzotasunaren aldeko jeinu legez ere agertzen zaigu, beraz.
Lamien eta gizon gazteen arteko maitemintzeak ere agertzen zaizkigu, haren edertasunak liluratuta uzten baitu gazteren bat, zenbaitetan.
Lamien desagertzea
baselizen eraikitzeari, elizetako kanpai hotsei, eta errezoei ere egotzi
zaie. Dirudienez, kristautasunaren etorrerak badu zerikusia Lamien
bukaerarekin. Aspaldiko jeinua dugun seinale da hori.
2015(e)ko azaroaren 22(a), igandea
ANBOTOKO MARI
Kaixo guztioi!
Pasadan astean esandakoarekin jarraitzeko ,gaur Anbotoko Mariri buruz hitz egingo dizuet.
Mari euskal mitologiako jainkosa nagusia da. Hainbat izen desberdin hartzen ditu,esaterako, Anbotoko Mari, Anbotoko Dama, Txindokiko Dama,, Mondarraingo Dama ... beste batuzen artean.
Hainbat euskal menditan bizi dala esaten da ,baina bizitokirik garrantzitsuena Anbotoko leize bat duelarik, "Mariren Koba" izenarekin ezaguna.
Mari, Ama Lurraren
irudikapena, izadiaren eta bertako elementu guztien erregina da.
Gehienetan emakume gorputza eta aurpegiarekin irudikatu izan ohi da,
dotore jantzita (gehienetan gorriz), zuhaitz edo suzko emakume gisara ere agertzen delarik.Sugaar da bere senarra, sorginak bere gurtzaileak eta bi seme ditu: Mikelats eta Atarabi, ongia eta gaizkiaren irudikapenak.Askok zuhaitzetan edo arroketan ikusi ohi dutela esaten dute , zuei ere horrelakorik gertatu zaizue?
Ona hemen argazki bat horren adibidea ikusiz.
2015(e)ko azaroaren 10(a), asteartea
EUSKAL MITOLOGIA
Kaixo lagunok!
Gaur euskal mitologia nondik datorren eta zer da azalduko dizuet , adi!
Euskal mitologia Euskal Herriko lurraldeetako mitoen multzoa da. Bertan nahasturik antzematen dira eragin kristau zein paganoak .
Gainerako herri eta kulturen antzera euskal mitologia alegiazko kontakizun, antzinako balizko jainko edo heroien egintzetan edo egiazko gertaeretan oinarritzen da, gehienetan, izadiaren indarren edo giza izaeraren alderdien oihartzuna dakarrena.
Kondaira sinbolikoa, munduaren hasierako edo denbora historikotik kanpoko gertakari harrigarriren baten berri ematen du askotan. Antzinako jainko edo heroien ekintzetan edo egiazko gertaeretan oinarritzen dira alegiazko kontakizunak, jatorri ezezagunekoak eta herri baten tradiziozko pentsamendu kolektiboaren osagai direnak, naturaren indarrari edo giza izaeraren zenbait alderdiri buruzko ikuspegia eta sinesteak islatzen ditu.
Mitoak sailka daitezke kondairaren esanahia edo berez duten mezuaren arabera: Batzuk kosmosa edo lurraz kanpoko gaia dute, eta besteak, berriz, lurtarrak dira
Izan ere, pertsonai mitologiko asko daude, baina hau beste egun baterako utziko dugu.Bakarrik esango dizuet nire gustuko perstonaia Mari dela , eta zuena?
Eskerrik asko!!
Gaur euskal mitologia nondik datorren eta zer da azalduko dizuet , adi!
Euskal mitologia Euskal Herriko lurraldeetako mitoen multzoa da. Bertan nahasturik antzematen dira eragin kristau zein paganoak .
Gainerako herri eta kulturen antzera euskal mitologia alegiazko kontakizun, antzinako balizko jainko edo heroien egintzetan edo egiazko gertaeretan oinarritzen da, gehienetan, izadiaren indarren edo giza izaeraren alderdien oihartzuna dakarrena.
Kondaira sinbolikoa, munduaren hasierako edo denbora historikotik kanpoko gertakari harrigarriren baten berri ematen du askotan. Antzinako jainko edo heroien ekintzetan edo egiazko gertaeretan oinarritzen dira alegiazko kontakizunak, jatorri ezezagunekoak eta herri baten tradiziozko pentsamendu kolektiboaren osagai direnak, naturaren indarrari edo giza izaeraren zenbait alderdiri buruzko ikuspegia eta sinesteak islatzen ditu.
Mitoak sailka daitezke kondairaren esanahia edo berez duten mezuaren arabera: Batzuk kosmosa edo lurraz kanpoko gaia dute, eta besteak, berriz, lurtarrak dira
Izan ere, pertsonai mitologiko asko daude, baina hau beste egun baterako utziko dugu.Bakarrik esango dizuet nire gustuko perstonaia Mari dela , eta zuena?
Eskerrik asko!!
Harpidetu honetara:
Mezuak (Atom)